Ayers Rock

De belangrijkste bezienswaardigheden in "The Red Centre" liggen in de woestijn, ver buiten Alice Springs. Op 450 km ten zuid-westen van Alice Springs ligt Ayers Rock, een grote rots die plotseling uit het overwegend vlakke woestijnlandschap steekt. Bij zonsondergang straalt de rots een fel rode gloed uit.

Ayers Rock is een heilige plaats voor de Aborigines, zij noemen de rots 'Uluru'. Aan de omtrek van de rots ziet u in holtes tekeningen van de Aborigines. 30 km ten westen van Ayers Rock liggen de Olga's ('Kata Tjuta'), net als Ayers Rock steken deze rotsen plotseling uit het woestijnland-schap omhoog, alleen zijn de Olga's veel ronder van vorm.
De meeste toeristen bezoeken Uluru bij zonsopgang of bij zonsondergang. Door de steeds verschillende invalshoek van het licht lijkt de rots van kleur te veranderen, van geel tot donkerbruin. Bovendien is het aan de rand van de dag veel koeler in de woestijn, en dus geschikter voor een wandeltocht. In de zomer kan de dagtemperatuur hier meer dan 45 °C worden.

Australië werd oorspronkelijk door de kolonisten gezien als een Terra Nullius, land dat aan niemand behoorde. Aan het einde van de 20e eeuw won de gedachte terrein, dat de aboriginals de rechtmatige eigenaars zijn. In 1985 is dit gebied door de Australische regering terug-geven aan de Anangu, de oorspronkelijke bewoners. Zij hebben het gebied teruggeleased aan de regering voor een periode van 99 jaar. In 1987 werd het Uluru - Kata Tjuta National Park gesticht, het park heeft een oppervlakte van 1326 km². Het onderhoud en management van het park wordt door de Anangu zelf uitgevoerd.

Geologisch onderzoek heeft aangetoond dat zowel Uluru als de Olga's bestaan uit gesteenten van dezelfde geologische ouderdom. Uluru bestaat uit mariene zandsteen, rijk aan het mineraal veldspaat (dit gesteente wordt een arkose genoemd), De Olga's uit conglomeraat, een gesteente dat bestaat uit veel grovere fragmenten. Bijzonder aan Ayers Rock is dat de berg op 48 natuurlijke pijlers staat van hard gesteente, die opgevuld zijn met zandsteen, en daardoor een solide fundament heeft.

Beide rotsformaties werden gevormd in het tijdperk Neo-proterozoïcum, tussen 900 en 550 Ma (miljoen jaar) geleden. Toentertijd werd het Amadeus-bekken, dat zich bevond in dit deel van Australië, gevuld door een ondiepe zee. In deze zee werden puinwaaiers afgezet, met als brongebied een ouder, inmiddels deels weggeërodeerd gebergte, de Petermann Range. Hoe groter de korrels in een sediment, hoe moeilijker ze te verplaatsen zijn. Omdat de fragmenten in een zandsteen (zandkorrels) kleiner zijn dan in een conglomeraat, moeten de Olga's dichter bij de oorsprong van het sediment hebben gelegen.

Tijdens de Varistische gebergtevorming, rond 350 miljoen jaar geleden, werd het gesteente geplooid en is er een synform (een U-vormige plooi) ontstaan. De flanken van deze synform staan bijna verticaal. Vanaf het Krijt is de omgeving opgevuld met nieuw sediment, waardoor het landschap vrij vlak is. Alleen de meest competente (dus moeilijk erodeerbare) rotspunten, zoals Uluru en de Olga's, steken boven de vlakte uit. Hoewel Ayers Rock nogal eens een monoliet wordt genoemd, is dit strikt genomen niet juist. Een monoliet loopt namelijk niet door in de ondergrond, iets dat de zandsteenformatie van Ayers Rock en de Olga's wel doen (zie afbeelding).

Doordat de zandsteen bestaat uit opeenvolgingen van (roodgekleurde) veldspaatrijke en meer kwarts bevattende lagen (die daardoor geler zijn), is er een geband patroon zichtbaar. De veldspaten en glimmers in het sedimentair gesteente zorgen voor het glimmende uiterlijk van de berg. Verweerde en geoxideerde veldspaten hebben het gesteente een roodbruine roestige kleur gegeven.

Alhoewel het woestijnlandschap in het Uluru - Kata Tjuta National Park een heel droge en doodse indruk geeft, leven er meer dan 500 plantensoorten, 27 typisch Australische zoogdiersoorten en 73 reptielensoorten in het park.

De 'Dreamtime', ook wel bekend als 'Tjukurpa', is de mythologie van de Australische Aborigines. Het is niet echt een tijd van schepping, maar meer een tijd van ordening. Hierin speelt het hedendaagse landschap een belangrijke rol. Belangrijke punten in het landschap vervullen belangrijke functies in de mythologie.

Voor de Aboriginals is het landschap een soort bijbel. Er zijn allerlei belangrijke gebeurtenissen uit de droomtijd van af te lezen. Eén van de belangrijkste locaties is Uluru. Zo zijn ver-schillende scheuren in deze rots volgens de Aboriginals overblijfselen van een grote strijd tussen twee mythologische wezens. En in sommige overhangen en grotten schuilen nog steeds de geesten van vroeger, en zo wordt van andere speci-fieke holen gedacht dat ze zijn gegraven door mythologische mollen.

Bij de belangrijke locaties in het gebied heerst er een strikte scheiding tussen mannen en vrouwen, die streng wordt gehand-haafd. Er zijn bepaalde gedeelten van bijvoorbeeld Uluru die speciaal over vrouwenzaken gaan en daar mogen de mannen dan ook niet komen en omgekeerd. Met niet-Aborigines wordt ook tegenwoordig niet gedetailleerd over de rituelen en historische gebeurtenissen rond de Tjukurpa gesproken.

De Aboriginals geloven sterk dat de geesten van de voorvaderen nog steeds aanwezig zijn op aarde. De zielen van de overledenen blazen kracht in bij de nieuwe generatie. Elke geest blijft dichtbij de plaats waar hij is overleden. zodat daar de vermeende uitstralingskracht dan ook het sterkste is. Veel geesten houden zich op rond belangrijke plaatsen, waardoor die nog heiliger worden.

De Lasseter Highway verbindt het Ayers Rock Resort (Yulara) met de Stuart Highway. Sinds 2003 is de weg volledig geasfalteerd en zelfs van betere kwaliteit dan de Stuart Highway zelf. De weg is genoemd naar Harold Lasseter. Onderweg langs de weg ziet u Mount Ebenezer, aan de zuidkant van de weg liggen. Mount Ebenezer is groter dan Ayers Rock, maar heeft niet dezelfde mooie kleur heeft. Mount Ebenezer wordt daarom weinig bezocht.

Op de plek waar de Lasseter Highway aansluit op de Stuart Highway ligt Erldunda. Deze plaats is eigenlijk niet veel meer dan een roadhouse met tankstation, een hotel en een kamelenfarm. Vrijwel alle auto's stoppen onderweg bij Erldunda, omdat de afstand van hier naar het Ayers Rock Resort nog steeds ongeveer 240 km bedraagt.

Onderstaand vindt u een overzicht van diverse hoogtepunten van Ayers Rock:

De bekendste en misschien wel de meest gefotografeerde rots ter wereld is Ayers Rock, die door de Aborigines 'Uluru' wordt genoemd. "Uluru' betekend 'grote rots' in hun taal Deze voor Aborigines heilige plaats mag u zeker niet overslaan wanneer u het 'rode centrum' van Australië bezoekt. Ook al heef u deze 348 meter hoge rots vele malen op foto's en plaatjes gezien, in het echt blijft het een zeer indrukwekkend natuurverschijnsel.

De rots heeft iets betoverends zeker wanneer u bij zonsondergang naar het fantastische schouwspel van de wisselende kleuren kijkt. Door invloed van het zonlicht verandert de rots van vuurrood via oranje naar okergeel. Vaak is de verandering van kleur slechts te zien in een fractie en heeft het ook te maken met de invalshoek van het zonlicht, maar wie goed oplet, ziet het gebeuren.

Maar Ayers Rock wordt meestal 's ochtends door toeristen nogmaals bezocht, maar dan om er omheen te wandelen en de diverse grotten te bezichtigen aan de omtrek van de rots. Voor de Aborigines hebben de grotten een grote religieuze betekenis, het beste is om de wandeling met een gids te doen zodat u uitleg krijgt over de betekenis van bepaalde grotten.

Vaak is alleen het kijken naar de kleuren van Ayers Rock en de wandeling eromheen niet genoeg. Voor veel toeristen vormt een beklimming van de rots een uitdaging, mede ook omdat u na een behoorlijk zware klim vanaf boven een fantastisch uitzicht heeft over de omgeving. Maar gezegd moet wordn dat de Aboriginal bevolking hier niet blij mee is, aangezien zij de rots zien als iets dat met respect behandeld moet worden. Zij geloven dat de rots geschapen is door hun voorouderlijke geesten en willen dit dan ook zoveel mogelijk beschermen.

Voor de Anangu, de lokale Aborigines, is Uluru een belang-rijke religieuze plaats. De rots is verbonden met hun mytho-logie, de Tjukurpa. Alle facetten van de rots hebben een bepaalde betekenis en zijn met elkaar verbonden via de mythologie in de Tjukurpa. Bepaalde scheuren in de rots zijn voor de Anangu de overblijfselen van een strijd tussen twee mythologische wezens uit de Droomtijd.

Verschillende kleine gaten worden geassocieerd met holen gegraven door mythologische mollen. Zo vormt de rots als het ware een Bijbel voor de Anangu, die geen schrift hadden om hun mythologie op te schrijven. Er zijn verschillende heilige plekken rondom de rots die een speciale rol spelen bij mannen- of vrouwenrituelen.

De Tjukurpa is grotendeels geheim voor niet-ingewijden. Het is bijvoorbeeld voor Anangumannen verboden om zelfs maar te kijken naar bepaalde delen van de rots die met vrouwen-Tjukurpa te maken hebben en andersom.

Het beklimmen van de rots is in de Anangu-religie taboe. Er is daarom een groot spanningsveld tussen de Tjukurpa en het intensieve toerisme in het park. Hoewel de Abori-gines het eigendom van de rots terugkregen, kunnen zij geen verbod opleggen aan anderen om de rots te beklimmen. Toch zijn er elk jaar minder en minder toeristen die zich aan de klim wagen. Sommigen uit respect, anderen wegens de zware fysieke inspanning die de klim in het woestijnklimaat vereist. Wij raden daarom aan - uit respect voor de Aborigines - de rots niet te beklimmen en liever een wandeling te maken om de rots. Tijdens de wandeling worden bepaalde delen van de Tjukurpa met borden uitgelegd.

Bij het Uluru - Kata Tjuta NP is een groot resortcomplex gebouwd, waar alle bezoe-kers kunnen (en moeten) overnachten. Alle hotels en campings liggen binnen het Ayers Rock Resort complex, ook wel "Yulara" genoemd. Het resortcomplex ligt op ongeveer 20 km afstand van Ayers Rock, en ongeveer 50 km van de Olga's. De faciliteiten van het resort-complex bestaan, naast alle hotelfaciliteiten, uit een be-zoekerscentrum, restaurants, cafe's, bioscoop, de balies van de tourmaatschappijen en een winkel-centrum. Er zijn de hele dag (gratis) transferbussen tussen de luchthaven en de hotels (ca. 15 min. rijden) en tussen de hotels onderling. Vanaf het Ayers Rock Resort (Yulara) kunt u met uw eigen (huur)auto naar Ayers Rock en de Olga's rijden. Alter-natief is dat u deelneemt aan één van de vele excursies die hier worden aangeboden naar het park.

Het Ayers Rock Resort (Yulara) zelf is op meerdere manieren vanuit buitenwereld te bereiken:

• Met het vliegtuig: bij het resort is een vliegveld aanwezig waarvandaan directe vluchten naar diverse grote steden in Australië plaatsvinden.
• Met de auto: vanaf zowel Alice Springs als Adelaide kan men over de Stuart Highway en de Lasseter Highway het park bereiken. Alice Springs ligt op 450 km afstand.
• Met de bus: vanaf Alice Springs en andere grote steden zijn er busverbindingen naar het park.

Dertig kilometer ten westen van Ayers Rock liggen de Olga's die, net als Ayers Rock hoog boven de woestijn uitsteken. Terwijl Uluru een grote monoliet is, bestaan de Olga's uit meerdere rotsformaties die daarnaast ook een rondere vorm hebben dan Ayers Rock. In de Aboriginal taal heten deze monolieten dan ook, Kata Tjuta wat 'veel hoofden' betekent.

Het is hier een stuk rustiger dan bij Ayers Rock en wanneer u tussen de rotsen door over een van de wandelroutes loopt waant u zich alleen op de wereld. Vooral de 'Valley of The Winds' Walk is de moeite waard.

Kata Tjuta betekent 'vele hoofden' in de taal van de lokale Anangu-Aborigines. Het is een formatie van een dertigtal rotsen, waarvan de hoogste meer dan 500 meter hoog is. Volgens de Aborigines woont op de hoogste rots van Kata Tjuta een mythologische slang, Wanambi genaamd, in een waterhol dicht bij de top. De haren van de slang zijn de donkere lijnen op de oostkant van de rots. De wind die door de vele gaten van de rots waait is zijn adem. Als de slang erg boos is zwelt deze aan tot een orkaan.

Er zijn twee beschikbare wandelroutes. De lokale Aborigines hebben liever niet dat u de rotsen beklimt, maar op deze paden blijft. De wandelroutes zijn gesloten als het te gevaarlijk is om ze te bewandelen (teveel wind, te warm of tijdens reddingsoperaties).